مفاهیم و آموزش هایی که کودک امروز از برنامه های مورد علاقه اش می گیرد، یک شبه اثر نمی کند اما قطعا در تربیت و شکل گیری افکارش موثر است. در چندسال اخیر صداوسیما بدترین روزهای خودش را از نظر تولید محتوا برای کودکان سپری کرده است. تهیه خوراک مناسب برای تربیت نسل آینده یکی از وظایف و رسالت های مهم صداوسیما است اما شاهد هیچ اثر قابل توجه ای در قاب جادویی برای مخاطب کودک نبودیم و این سال ها برنامه سازی کودک در تلویزیون، سینما و شبکه نمایش خانگی صرفا به شعار دادن گذشته است. می توان گفت دوره طلایی برنامه کودک های تلویزیون بعد از رفتن «عمو فیتیله ای ها»، «خاله سارا» و برنامه های سابق عموپورنگ تمام شد! در آستانه روز جهانی کودک در گفت و گویی با «محمد مسلمی»، عمو فیتیله ای به آسیب های عدم ساخت برنامه کودک جذاب برای کودکان پرداختیم.

فیتیله یکی از پرطرفدارترین برنامه کودک های تلویزیون در دهه هشتاد بود، چرا بچه ها جذب عموهای فیتیله ای و صداوسیما شده بودند؟

حضور گروه های هنری متفاوت مثل فیتیله، خانه مادربزرگه و ... به بچه ها حق انتخاب می داد و آنها را به تلویزیون جذب می کرد. ما آن زمان هدف گذاری می کردیم مثلا برنامه ای با هدف جمع کردن خانواده دورهم می ساختیم. جذابیت حرف اول را می زد. اینکه ما برنامه بسازیم و مخاطب نداشته باشیم فاجعه و خیانت به بیت المال است. ما مخاطب نود درصدی داشتیم، غیر ممکن بود بچه ها ساعت برنامه مورد علاقشان خواب بمانند. در کنار کارتون به آموزش هم می پرداختیم. بچه ها دوست داشتند کارتون میان آیتم های ما قطع شود و برنامه ما را ببیند. صداوسیما به جایی رسید که ما جای انیمیشن را گرفتیم ولی الان جذابیتی در برنامه ها برای کودک و نوجوان وجود ندارد. در مقابل عاشق فیلم و برنامه های کره ای و عاشق زندگی در کره شده اند! مقصر همه این ها افرادی هستند که اجازه برنامه سازی درست را نمی دهند.

در زمان ساخت فیتیله با چه مشکلات و چالش هایی رو به رو بودید؟

زمان فیتیله آقای ضرغامی برای ساخت برنامه ای در خور و شادی ملت ایران پشت ما بودند. مشکلات کوچکی بود اما از همه نظر حمایت شدیم. حدود 10 سال پخش زنده رفتیم و همیشه مردم استقبال کردند. طبق روال شبکه و سازمان پیش می رفتیم، به نظرم دوران بسیار خوبی بود چون هنوز هم والدین و کودکان واکنش های مثبت به ما نشان می دهند. آن زمان حدود 20 کشور برای اجرا رفتیم که آنجا هم خانواده ها استقبال بسیار خوبی می کردند، دوست داشتند به کودکانشان از طریق برنامه کودک فرهنگ ایرانی را یاد بدهند.

بزرگترین و مهم ترین کار فیتیله ای ها چه بود؟به نظر خودتان توانستید اثر مثبتی روی کودکان و برای کودکان بگذارید؟

مهم ترین نقطه عطف گروه فیتیله حرکت هایش در مسئولیت های اجتماعی بود. ما سفیر کودکان کار، بیماران سرطانی و ... شدیم؛ تاثیرگذاری روی کودکان کار، کودکان سرطانی، بیماران پروانه ای اجراهای خیریه ای و آزادی زندانی اعدامی برکت های برنامه ما بود. این ها اثراتی است که یک رسانه می تواند بگذارد. بالغ بر 1000 اجرای خیریه ای داشتیم که همه این ها به محبوبیت برنامه میان کودکان بر می گردد. خاطرم هست روزی به شیرخوارگاه کوچکی در میدان خراسان رفتیم، آن اجرا باعث ساخت بزرگترین شیرخوارگاه خاورمیانه در ایران شد. با عدم پخش فیتیله و امثال این برنامه بزرگترین ظلم را به بچه های نقاط دور افتاده ایران، ایتام و ... می کنیم. سلیقه ای قاب جادویی را به روی کودکان این سرزمین می بندیم.

به نظر شما با برگشت مجریان قدیمی که الگو و نوستالژی کودکان بودند و هستند، کودکان به برنامه کودک های ملی جذب می شوند؟

به نظر من نیازمند حضور مجری های کودک جدید همراه افراد با تجربه هستیم. تلویزیون ثانیه ای چقدر برای دیده شدن هنرمندانش هزینه می کند؟ وظیفه هنرمند شاد کردن، امید بخشی و آموزش جامعه است در مقابل تلویزیون هم باید هم افراد با تجربه را نگه دارد، هم از حضور افراد جدید استفاده کند. تمام دنیا این کار را می کند. بازیگران کودکشان را تا عمر دارند نگه می دارند چون مخاطب حرف آنها را گوش می دهد و الگو می پذیرد. اینجا ما همه را کنار می گذاریم. هیچ برنامه ای برای تفریح و آموزش کودکان وجود ندارد؛ این بزرگترین ظلم به کودکان ایران است. یک زمانی رسالت تمام شبکه ها ساخت یک برنامه کودک اختصاصی بود و مخاطب می توانست انتخاب کند کدام را ببیند. امروز در سینما، تلویزیون و تئاتر ما هیچ برنامه ای برای کودکان وجود ندارد. کودک ما سرگرم برنامه های ماهواره هاست و از فرهنگ خودمان جا می ماند. ما فرهنگ و ادبیات غنی داریم. نمی دانم مسئولین چه کاری انجام می دهند؟ چرا فقط شعار می دهند؟ بچه های ما بسیار آسیب دیده و دچار استرس هستند. قبلا روی انیمیشن، برنامه، کتاب و بازی کودکان کار می شد اما الان هیچ کاری نمی شود. من خجالت می کشم روز جهانی کودک را تبریک بگویم! زمانی باید تبریک گفت که برنامه خوبی برای ارائه داشت.

نظرتان در مورد قهرمان سازی در برنامه کودک های ایرانی چیست؟

تمام دنیا آموزش هایش را با هنرمندان، موسیقی و گرافیک خوب می دهد. آموزش و پرورش ما که کاری نمی کند، جایی که زنگ خورد و کودکان فرار کردند باید حساب کار دستمان بیاید، هنرمند باید در آموزش و پرورش، برنامه های تلویزیونی، کتاب ها و ... بیاید. مسئولان باید از سرمایه های کشور جهت آموزش درست به کودکان و قهرمان سازی استفاده کند. سرمایه فقط نفت و گاز نیست. کودک وقتی قهرمان خودش را یپدا کند، به وسیله آن قهرمان خیلی آسان به کودک عقلانیت، سلامتی و .... را آموزش می دهیم. بچه های این مرز و بوم به خصوص زابل، بوشهر و زاهدان و ... بزرگترین آسیب را از نبود برنامه خوب می بینند. بزرگترین تفریح آنها تلویزیون است، تلویزیون در آموزش آنها بسیار تاثیرگذار است. کانون پرورش فکری یک تریلی داشت که به سمت این کودکان می رفت اما این کم است. بچه ها نیاز به شبکه ای دارند که هر برنامه ای دوست داشتند در آن ببینند و قهرمان وطنی داشته باشند.

خودتان دیگر تصمیم به ساخت برنامه ای برای کودکان ندارید؟

یک سریال به نام «دو قلو ها» برای تلویزیون ساختیم. 6 ماه هست با وجود آماده بودن دکور و ... متوقف شده و دلیل آن مشخص نیست. ما هم بعد از ماه ها انصراف دادیم. ! رسالت ما کار کردن برای کودکان است. در حال حاضر پلتفرم ها را بررسی می کنیم شاید به پخش در آنجا برسیم.

در پایان اگر نکته ای هست بفرمایید.

نسل آینده را کودکان امروز می سازند، ما باید در آینده به این کودکان تکیه کنیم، پس خوراکی که امروز به آنها می دهیم بسیار مهم است. متاسفانه دستمان خالی است، سرباز کودکانیم، امیدواریم مسئولان سلیقه ای عمل نکنند و بتوانیم بیشتر برای کودکان کار کنیم.

خبرنگار: لیلا نوعی